Autore ugarik aztertu dute perfekzionismoaren gaia adimen gaitasun handikoengan. Etxebarriak (2018, 145. or.): “Perfekzionismoa norberari edo besteei, eginkizun desberdinetan, bizitzaren esparru anitzetan, ez guztietan, goi mailako kalitatea eskatzean datza: gauzak bikain egin, hobetu, norberari gehiago eskatu, xumea dena konplexu bihurtu.”
Perfekzionismo mota desberdinak daudela esaten dute, osasuntsua izan daitekeen batetik hasita balizko ez osasuntsu bateraino. Perfekzionismoa, berez, gauza ona dela esanen genuke baina batzuetan ondorio kaltegarriak ere izan ditzake.
Psikologia eremuan, urtetan zehar, ezaugarri ezkor gisa aztertu izan da perfekzionismoa baina adimen gaitasun handiengan berezko ezaugarria dela esan daiteke. Freeman-ek (2008) kirolariek izaten duten hobetzeko sen edo grina dela dio.
Sastrek (2012) perfekzionismoaren nolakotasunak gaitasun handien garapenean zein besteekiko harremanean eragina izanen duela dio. Perfekzionismoak funtzionatzeko patroi kognitibo gisa eszelentziara bideratua egon daiteke zein beste ondorio ez hain positiboetara, alegia, gauzak gerorako uztera, errendimendu baxua, indezisioa edota pentsamendu zurruna izatera.
Adierazleak: zertan antzeman daiteke
Etxebarriak perfekzionismoa zertan eta nola antzeman jakiteko adierazle erabilgarriak aipatzen ditu:
- Gauzen edo gertakizunen arrazoiak edo zergatiak ezagutzearen beharra agertzen dutenean
- Hitzez hitzeko ulermena edo literalitatea: zehatz-mehatz edo hitzez-hitz esanikoa ulertu eta agindurikoa betetzen dutenean.
- Kritikoak eta zorrotzak euren buruarekin eta besteekin izaten direnean.
- Ordenaren premia agertzen dutenean. Euren pentsamenduan edo antolakuntzan ordenaren irizpide propio batzuen arabera funtzionatzen dutenean.
- Dagoen egoerarekin eta lorturiko emaitzekin konformatzen ez direnean
- Bere buruaz zein besteei buruz goi-mailako espektatibak dituztenean
- Eginkizunak ondo egitearen beharra azaltzen dutenean
- Porrotaren aurrean beldurra erakutsi edo sentitzen dutenean. Txarto edo erdipurdika egin aurretik egiteari uko egiten diotenean.
Irakasleendako: perfekzionismoa modu egokian bideratzeko aholkuak eta proposamenak
Silvermanek (2008) aipatzen du garrantzitsua dela ikasleek haien neurriko erronkak izatea eskolan. AGH ikasleendako ez da ona eskolan emaitza onak lortzea ahaleginik egin gabe, azken finean horrek ez die mesede egiten erronkei eta zailtasunei aurre egiteko prestatutak egon daitezen. Bestalde, eskola errazegia baldin bada eta eskolak ez badie erronka eskaintzen, eurek aurkituko dituzte euren buruarendako erronkak eta horrek neurri batean perfekzionismoa elikatuko du.
Etxebarriak (2018) irakasleendako Shuler-ek (2002) eskainitako proposamenak jasotzen ditu:
- baikorki hartu
- prozesua baloratu
- sormena eta ametsak erabili
- ikas estrategiak irakatsi
- kalifikazioei garrantzia kendu
- umore ona erabili
- ikaslearen alde sendoak baloratu
Adelsonek (2007) gelan perfekzionismo osasuntsua sustatzeko proposamen interesgarria egiten du eta 5 perfekzionista mota biltzen ditu, bakoitza bere ezaugarriekin eta zer komeni den gelan egitea.
Adimen gaitasun handiko pertsona batendako (norberarendako) aholkuak
Silvermanek (2008) aholku hauek ematen ditu:
- Perfekzionismoaren ezaugarria estimatu
- Akatsak ikasteko esperientzia gisa hartu
- Zeure lehentasunak ezarri, zuretako garrantzitsuak diren jardueretan, eta ez egiten duzun guztian
- Proiektuekin hasi prokrastinatu ordez
- Goi mailako estandarrak zeure buruarendako mantendu, baina ez itxaron gauza bera besteengandik
- Ahalegintzen jarraitu, nahiz eta hasieran arrakastarik ez izan
- Akatsak egiteagatik zeure burua ez zigortu
- Zeure idealei eutsi eta horiek lortzeko dituzun gaitasunei. Animatu haurrak euren ametsak jarrai ditzaten
- Perfekzionismoak aspektu positiboak eta negatiboak dituela kontuan hartu
- Perfekzionismoak zati mingarri bat ere baduela onartu
Emakumeendako aholkuak
Emakumeen kasuan Luz Perezek (2012) Sindrome de la abeja reina aipatzen du eta eskola ingururako gomendio batzuk ematen ditu:
- Arrisku intelektuala duten jardueretan neska-mutilak maila berean parte har dezaten sustatu (lehiaketak, lan-taldeen gidaritza)
- Emakumeen eskakizun maila goian mantendu (baina, kontuz perfekzionismoarekin)
- Bere independentzia eta lidergoa sustatu
- Matematika eta Zientziekiko gustuak eta sentimenduak positiboki mantendu
Silvermanek (2008), bestalde, emakumeendako laguntza taldeak proposatzen ditu, besteak beste honakoak lantzeko:
- Interes eta nahi desberdinekin aritzeko
- Gizonezkoen lanbideak analizatzeko
- ”Ni”aren indarra mantendu gure nahiak familiak edo lagunek zentsuratzen badituzte ere
- Dependentzia eta konformidadearen kontra borrokatu, emakume izaera galdu gabe
- Norbere buruarengan segurtasuna hartzeko teknikak ikasi